Mirasçılıktan çıkarma, cezai çıkarma ve koruyucu çıkarma şeklinde ikiye ayrılır.Mirasçılıktan ıskat Türk Medeni kanununda düzenlenmiştir.

Koruyucu ıskat:Mirasbırakanın hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan alt soyun çocuklarını koruma amacıyla, alt soyun saklı payının yarısının mirasçının çocuklarına özgülenmesidir.Murisin altsoyu hakkında borç ödemeden aciz belgesi düzenlenmişse, belli koşullarla altsoy olan mirasçısını mirasçılıktan ıskat etmesidir.Koruyucu ıskat 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 513. Maddesinde düzenlenmiştir:

Türk Medeni Kanunu 513. Maddesinde ‘’Mirasbırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.

Cezai iskat Türk Medeni Kanununun 510. Maddesinde düzenlenmiştir:Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir: ’’Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse, 2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse”.

Mirasçılıktan cezai veya koruyucu çıkarma yukarıda belirtilen hallerde geçerli olacaktır.Mirasçılıktan çıkarma yukarıda belirtilen koşulların varlığında vasiyetname veya miras sözleşmesi yapma yoluyla gerçekleştirebilir.

Türk Medeni Kanunu 512. Madde ’’Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir’’.Muris vasiyetnamesinde veya miras sözleşmesinde mirastan ıskat sebebini yazmadığı taktirde mirasçılıktan çıkarma geçersiz olacaktır.

Mirastan çıkarılan kimsenin payı, mirasbırakan tarafından başka türlü bir tasarrufta bulunulmadıkça, mirastan çıkarılmış olan mirasçı mirasbırakandan önce ölmüş gibi mirastan çıkarılan mirasçının altsoyuna kalır; mirasçının altsoyu yoksa mirasbırakanın diğer yasal mirasçıları hak sahibi olacaktır. Örnekle açıklamak gerekirse; mirasbırakanın çocuğunu mirasçılıktan çıkarması halinde, mirastan çıkarılan çocuğunun miras payı torununa kalmaktadır.

Türk Medeni Kanunu 511. Madde ‘’Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz. Mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa mirasbırakanın yasal mirasçılarına kalır. Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir’’.

Mirasçılıktan çıkarılan kişinin  mirasçılıktan çıkarılma işlemini iptal etme hakkı vardır.Mirasçılıktan çıkarılan kişinin iptal hakkı Medeni Kanunun 557. Maddesinde düzenlenmiştir:Türk Medeni kanunu 557. Maddesi’’Aşağıdaki sebeplerle ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için dava açılabilir: 1. Tasarruf mirasbırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,2.Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa, 3. Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise, 4. Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa’’.

Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.Yetkili mahkeme ise mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.

Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davası açmanın hak düşürücü süreleri vardır.

Türk Medeni Kanun 559. Maddesine göre’’İptal davası açma hakkı, davacının tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihinin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer.

 

 ***Miras davalarında miras hukuku alanında uzman avukatla çalışılması gerekmektedir.***